Келісілген матч, қаржылық жымқыру – Қазақ футболындағы жемқорлыққа нүкте қойылмақ
Спорт журналисі Иван Резванцев Қазақстандық футболдағы жемқорлықты, оның ішінде келісілген матчтар мен легионерлер арқылы қаржылық алаяқтықты қалай азайтуға болатынын түсіндірді, деп хабарлайды Aladop.kz.
Қазақ футболындағы жемқорлыққа қарсы күрес: Негізгі екі әдіс
Иван Резванцевтің сөзіне сәйкес, қазақ футболындағы негізгі қаржылық және спорттық бұзушылықтармен күресудің жолы – клубтарды жеке иелікке беру және құқықтық тетіктерді күшейту.
1. Легионерлер арқылы жасалатын қаржылық жымқыру схемасы
Журналист клубтардың бюджетіне үлкен шығын әкелген және тексерушілер тіркеген ескі әдістердің бірін ашып айтты.
• Схема сипаттамасы: Шетелдік ойыншы (мысалы, Сербиядан) өз елінде 2–3 мың еуро жалақы алса, Қазақстанда оған 40 мың еуро ұсынылады. Бірақ келісімшарт бойынша жалақының жартысы тиісті адамдардың қалтасына қайтадан түсетін болған. Ойыншыға бұл тиімді, өйткені ол бәрібір өз отанындағыдан 7 есе артық ақша табады.
• Дәлелдеу: Аудиторлар бұл фактіні жалақы төленетін күні (айдың 10-ы) барлық легионерлердің бірдей пайыздық мөлшерде ақшаны банкоматтан шешіп алғанын тіркеу арқылы анықтаған.
• Шешімі: Резванцевтің пайымдауынша, жеке меншік иелері мұндай жымқырумен айналыспайды, себебі бұл өз қалтасынан ұрлаумен тең. Бұл схеманы жоюдың қосымша кепілі ретінде, Қазақстан Футбол Федерациясы қазіргі 123 легионердің квотасын жыл сайын қысқартуды жоспарлап отыр.
2. Келісілген матчтарға қарсы күрес
Келісілген матчтар мәселесімен күресу қиынырақ. Бұл көбіне төменгі дивизиондарда жиі кездеседі.
• Заңнамалық олқылық: Қазақстанның заңнамасында “келісілген матч” ұғымына әлі күнге дейін нақты анықтама берілмеген.
• Күрес әдістері: Журналист жемқорлықты толығымен жою мүмкін болмаса да, оны барынша азайтудың жолдарын ұсынды: УЕФА және ФИФА-ның арнайы бағдарламаларымен белсенді жұмыс істеу, келісілген матчтардан қаржылық зиян шегетін букмекерлік компанияларды жұмылдыру, халықаралық ынтымақтастық үшін Интерполды тарту.
• Жеке иелердің рөлі: Легионерлер схемасындағыдай, жеке иелік клуб беделіне және қаржысына тікелей нұқсан келтіретін келісілген матчтарға жол бермейді.
Футболдағы коррупцияны азайтудың ең тиімді жолы – мемлекеттік қаржыландырудан ажырап, жеке иелердің қатаң бақылауына өту және халықаралық құқықтық тетіктерді іске қосу.
Біздің серіктес: FONBET