Мәселе неден басталып еді?
«Астана» – «Қайрат» матчы 5:1 есебімен аяқталды. «Қайрат» үшін бұл алтынға пара-пар ойын еді. Өз алаңында «Қайсарды» еңсере алмаған соң, өкшелеп келе жатқан астаналық команданы өкпе тұстан ұрып, есеңгіреткен күйі ұзап кетудің мүмкіндігі осы еді. «Астананың» кейінге қалдырылған және бір кездесуінің («Ақтөбемен») нәтижесіне алаңдамай-ақ, соңғы турда өз алаңында жанкүйерлердің керемет қолдауымен ұтып кетуге, сөйтіп,
10 жыл үзілістен кейін чемпиондық атаққа қайта қол жеткізуге болатын-ды. Есепті Исаель ашып, Вайсс шәкірттерінің жолын ашқандай көрінгенмен, артынша «Қайрат» өз қақпасына 5 доп жіберіп алды. Ойыннан кейін команда басшылығы 5 футболшыны – Самат Сымақовты, Александр Кислицынды, Заурбек Плиевті, Михаил Бақаевты және Дмитрий Хомичті маусым соңына дейін командадан аластады. «Бұл бесеу жанын салып ойнаған жоқ» – қысқартып айтқанда, тағылған кінә осындай.
«Қайрат» чемпиондық жолында «Астананың» бірден-бір қарсыласы бола тұрып, неге басты бәсекелесінен ойсырай ұтылды? Шынында да, осы бесеуі ойынды «сатты» ма? Сатса, дәлел қайсы? Оған Сымақовтың қандай қатысы болуы мүмкін? Жанкүйер көңілін осындай сұрақтар алаңдатты және әлі нақты жауабы берілген жоқ.
Басқа-басқа, Саматтың «лас ойындарға» араласуы, тіпті мүмкін емес деп біледі жанкүйерлер. Бұл азамат соңғы 15 жылдағы қазақ футболының айнасы іспетті.
21 жасында Ресейге барып, «Ростсельмаш» сапында екі маусымға жуық ойнап қайтты. «Қайратты», «Ақтөбені», ұлттық құраманы неше жыл алға сүйрегені де көз алдымызда. «Ақтөбе» сапында қатарынан ел чемпионы атана жүріп, 2012 жылы Түркияның «Ризеспор» командасына тартып кетті. «Ризеспор» ұсынған ақша «Ақтөбенікінен» кем болғаны да айтылды. Демек, Сымақов алдағы «кәрілігін» ойлап, ақша жинауға тырысып жүрген адам емес. Ол өзі туған Семейде және оңтүстіктегі Кентау қаласында футбол академиясын ашып, әлі күнге өз қаржысымен қамтамасыз етіп келе жатыр. Сонда «Қайраттың» 60 жылдығында, өзі әне-міне футбол зейнетіне кетейін деп отырған жаста оның тікелей бәсекелесіне ойынды «сатуы» мүмкін бе?
Қалай дегенде де, біз, қарапайым жанкүйерлер, біле бермейтін қитұрқылықтар жетеді. Сымақов бастаған бесеу кеткен соң, «Қайрат» «Ордабасымен» кездесіп, 2:0 есебімен басым түсті. Жаңа да жас капитан Бауыржан Исламхан алаңда Сымақовтың жоқтығы қатты байқалғанын айтып қалды. Ал бас жаттықтырушы Владимир Вайсс ойыннан кейінгі баспасөз мәслихатында алқымына өксік тығылғандай әзер сөйлеп, команда атмосферасын аз сөзбен-ақ ұқтырып өтті. «Чемпионаттың аяқталуына екі тур қалды. Біз өзімізге тән өрнекті бұзбай, жақсы ойнауға тырысамыз. Астанадағы ойын бұл санатқа кірмейді. Ол жерде командаға да, маған да, ұжымға да үлкен қысым болды. Әрине, оңай емес, бірақ біз өз міндеттерімізді орындауға, жұмыс істеуге тиіспіз. Не болатынын көреміз ғой. Мүмкін, сіздермен соңғы рет көрісіп тұрған болармыз, мүмкін, әлі бір жыл жүрерміз, бәрін өмір көрсетеді. Маусым аяқталған соң шешім қабылдаймыз. Ол шешім клубтың пайдасына жұмыс істеуге және тараптардың бәрі ырза болуға тиіс» деді Вайсс.
Бапкердің лебізіндегі «Ол жерде командаға да, маған да, ұжымға да үлкен қысым болды» деген сөзге назар аударайықшы.
Еркін адам ретінде бұл лебізді екі бағытта қарастыруға болады. Біріншісі – «Астананы» қалайда чемпион жасау «ойыны» басталғанына нақты дәлел. Чемпионның тамағына кесе-көлденең тұрған жалғыз «Қайратқа» қысым жасалып, сол қысымның нәтижесіндегі сәтсіздікке біреулерді кінәлі етіп тану қажет болды. Соған осы «бестік» құрбандыққа шалынды. Екіншісі – шынында да кейбір ойыншылар жанын салмай ойнауы мүмкін. Статистикаға қарайық. «Қайрат» бұл маусымда осы ойынға дейін бір де бір рет ойсырай ұтылған жоқ. Ал «Астанамен» матчта өз қақпасына бағытталған 6 соққының төртеуі голға айналған. Дмитрий Хомичтің
1, 2 және 4 голдардағы қимылы шынында да күмән туғызады. Бірі екі аяқтың ортасынан кетті, екіншісінде қасынан зу ете қалған допты көзімен шығарып салды, сосынғысында «ырым болсын» секіріс жасап, допқа қолы жетпеген ыңғай танытты. Бірақ бұл – біздің жорамал ғана. Хомич сол күні шынында да, сол жамбасымен тұрған болуы мүмкін.
Әлдеқандай қысым болса, «Қайраттың» чемпион бола алмайтыны шешіліп қойса, қазақ футболының бейнесі іспеттес Сымақовты сонша қаралаудың не қажеті бар еді? Саматтың үш жылға жуық ұлттық құрамаға шақырылмауының астарында да үлкен мән жатқанын жанкүйерлер жақсы біледі. Демек, біздің футболымызға да өз айтары бар, айтқанға бас шұлғи салмайтын, команда намысын ақшадан әлдеқайда биік қоятын футболшылар керек емес.
Егер шынында да, Сымақов кінәлі болып шықса, ол мойындар еді. Және әліптің артын бағып жатып алмақ емес. Басқа төртеу үнсіз жатқанда, «Қайраттың» кеңсесіне барып, өз құқын талап етуі де тегін емес. Басқа біреу болса, келісімшарт мерзімі біткенше қомақты ақшасын алып, өз командасының ойынын теледидардан үйінде қарап жатуы да мүмкін еді. Самат өйтпейді.
Жас өскен сайын адамның айналасындағы таза нәрсе азаяды. Самат қазақ футболының тазалығы іспеттес еді. Қанша күйе жағылса да, ақтығы дәлелденіп шығатын. Бұл жолы да солай болатынына сенеміз.
Есей ЖЕҢІСҰЛЫ
